Wie ben je?
“Oef, dat is met de deur in huis vallen! Ik ben de jongste van vier kinderen uit een Nederlands-Indisch – Fries gezin, 49 jaar en woon met mijn echtgenoot Alexander in Voorschoten. Aan de Universiteit van Amsterdam heb ik Planologie gestudeerd. Als planoloog voel ik mij als een vis in het water bij het ontwikkelen en vormgeven van de fysieke leefomgeving. Afgelopen anderhalf jaar was ik waarnemend directeur Ruimtelijke Ordening bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK). Daarvoor onder andere afdelingsmanager bij BZK en I&W en projectleider bij de provincie Zuid-Holland. Mijn intrinsieke motivatie is om economisch niet-weerbare opgaven een eerlijke plek te geven in de integrale, politieke afweging. Mijn motivatie is om maatschappelijke opgaven die economisch kwetsbaar zijn, zoals een aantrekkelijke leefomgeving, een veranderend klimaat, ontwikkeling van een circulaire economie, de zorg voor een gezonde bodem, schoon water en behoud van biodiversiteit een plek te geven in politieke beslissingen.
Wat is er zo mooi aan de NOVI?
Het doel van de Nationale Omgevingsvisie is Nederland herkenbaar, veilig, gezond en leefbaar te houden ook voor volgende generaties. De NOVI is echt een lange termijn visie waarbij het Rijk zich weer medeverantwoordelijk maakt voor het aanpakken van maatschappelijke opgaven. Natuurlijk ligt het zwaartepunt voor de inrichting van de fysieke leefomgeving nog steeds bij de decentrale overheden, maar er zijn opgaven die zo groot en ingewikkeld zijn, dat hiervoor visie en ondersteuning vanuit het Rijk nodig is. De NOVI bekijkt problematiek echt integraal, maar oplossingen worden gebiedsgericht gevonden. Daarbij maken we gebruik van elkaars slimheid, kennis en expertise. De totstandkoming van de NOVI is een voorbeeld van de nieuwe manier van werken die ze voorstaat. Echt als 1 overheid en in dialoog, met het belang van een gezonde leefomgeving voorop.
De NOVI is nu klaar, en nu?
Het document NOVI is klaar, maar de uitvoering begint nu pas In de Uitvoeringsagenda die samen met de NOVI is uitgebracht staat een overzicht van alle beleidsactiviteiten met betrekking tot de fysieke leefomgeving. Onder andere een groot aantal Nationale programma’s waarbij nieuwe samenwerkingsverbanden tussen overheden en met private en maatschappelijke partijen worden aangegaan om de maatschappelijke opgaven te kunnen realiseren. Gaandeweg kijken betrokken partijen met elkaar of de doelen uit de NOVI behaald worden en of bijsturing dan wel aanpassing van de Nationale Omgevingsvisie nodig is. De NOVI een cyclisch proces. De NOVI is dus nooit af want Nederland is nooit af.
Dat klinkt vrijblijvend. Hoe denk je de energie vast te houden?
Het is verre van vrijblijvend. Het is heel duidelijk waar we voor aan de lat staan. Maar niemand heeft een glazen bol, dus bijsturing dan wel aanpassing van de Nationale Omgevingsvisie kan onderweg nodig zijn. De opgaven waar we voor staan zijn enorm. En in tegenstelling tot afgelopen decennia, worden vraagstukken met elkaar bekeken (integraal) om ze vervolgens gebiedsgericht op te lossen. Deze manier van werken is nieuw: als 1 overheid met de samenleving. Dit is zoeken en gaandeweg leren, maar nu zie je al dat deze manier van werken z’n vruchten afwerpt. Elkaar sneller weten te vinden waardoor besluiten sneller genomen kunnen worden levert alle partijen veel nieuwe energie op.
Wat hoop je over 12 maanden bereikt te hebben?
Dat we voor de nationale programma’s zoals beschreven in de Uitvoeringsagenda gezamenlijk de doelstellingen hebben afgesproken. Daarvoor moet je eerst met elkaar om de tafel en per gebied kijken naar de opgaven. Dat is een puzzel maar we hebben in het verleden bewezen dat wij Nederlanders dat kunnen. Over 12 maanden zou ik graag per gebied bepaald hebben wat er moet gebeuren. Dat zou namelijk betekenen dat iedereen het NOVI-denken heeft omarmd en het nut en de noodzaak ziet van als 1 overheid bouwen aan Nederland. Dan ben ik een gelukkig man.
De urgentie van een aantal maatschappelijke opgaven vraagt ook om versterking van de uitvoeringskracht. Het beschikbaar stellen van financiële middelen voor investeringen in projecten en gebiedsontwikkelingen heeft al vorm gekregen in bijvoorbeeld het Groeifonds, het Mobiliteitsfonds en in de Woningbouwimpuls. Het afstemmen van investeringen van Rijk en regio krijgt vorm in de eerder genoemde verstedelijkingsstrategieën. Het afstemmen van publieke en private investeringen kan praktische invulling krijgen in de Regionale Investeringsstrategieën (RIA’s). Het benoemen van 14 prioritaire gebiedsontwikkelingen voor grootschalige woningbouw is ook bedoeld om publieke en private investeringen te richten en de uitvoering te versnellen. Het resultaat van al deze activiteiten zijn onderlinge afspraken over gebiedsgerichte investeringen en ruimtelijke ontwikkelingen, inclusief planologische borging ervan.
De NOVI omvat veel. Waar ligt voor jou de focus?
In de eerste plaats op het Nationaal Programma Landelijk Gebied, de landsdelige Omgevingsagenda’s, de NOVI-gebieden en de regionale verstedelijkingsstrategieën. Dit wil uiteraard niet zeggen dat er niets aan de andere programma’s moet worden gedaan, maar we zitten met een enorm woningtekort, stikstof-, natuur en klimaatuitdagingen waarvoor de oplossingen liggen in de verstedelijkingsstrategieën en in het landelijk gebied. De Omgevingsagenda’s zijn HET voorbeeld van de nieuwe manier van werken. Hierin worden de gemeentelijke omgevingsvisie (GOVI’s), provinciale omgevingsvisie (POVI’s) en de NOVI bij elkaar gebracht en prioriteiten gesteld. Binnen de Omgevingsagenda’s zijn er een 8-tal NOVI-gebieden aangewezen die speciale aandacht behoeven omdat de opgaves die daar spelen opvallend groot zijn.
Next steps
Komende maanden zijn we volop bezig met de verstedelijkingsstrategieën, uitwerken van investeringsprogramma’s en het opzetten van de Nationale programma’s. Daarnaast zijn we druk met het organiseren van het de eerste NOVI dag die eind maart 2021 plaats zal vinden. Dit is een jaarlijks terugkerende dag waar de voortgang op diverse onderdelen uit de NOVI Uitvoeringsagenda wordt gedeeld en het podium geboden wordt aan activiteiten in het land – waar het Rijk niet bij betrokken is – maar die wel bijdragen aan de NOVI doelen.
Wat als lezers nog vragen aan jou hebben?
Die kunnen ze mailen aan PostbusNationaleOmgevingsvisie@minbzk.nl dan komen ze vanzelf bij mij terecht. We hebben trouwens ook een expertpool waar mensen met hun vragen terecht kunnen.”